SAHAFLAR ÇARŞISININ
TARİHİ

İSTANBUL SAHAFLARI’NIN TARİHİ

İstanbul sahafları, fetih sonrası, Pâyitahtın İstanbul’a taşınmasıyla kendilerine İstanbul’da yer bulmaya başlamışlardır. Her büyük başkentte olduğu gibi, İstanbulda da sahafların bulunduğu çarşılar ve mekanlar, şehrin ilmi ve kültürel değerlerini artırmıştır.

Bizans’tan intikal fil ahırı, 1460 yılında meslek ve sanat erbabı için yeniden imar edilmiş ve Kapalıçarşı olarak adlandırılmıştır. Sahaf esnafı da burada yerini almıştır. Burada her meslek grubuna bir sokak tahsis edilmiş ve o meslek erbabları ilgili sokağa yerleştirilmiştir. Kapalıçarşı içinde şimdiki halıcıların bulunduğu sokak, o dönemler Sahaflar Sokağı olarak varlığını sürdürmüştür.Evliya Çelebi Seyahatnamesinde İstanbul sahaflarından şu şekilde bahsetmektedir: “Esnaf-ı Sahhafan: Dükkan 50, nefarat 300. Bunlar ulema kıyafetinde ulema yardımcıları olmakla,kazasker alayında tahtırevanlar üzerinde geçerler. Dükkanlarında nice bin kitapları bulunur.”

‘’ Çarşınızın velisi, delisi ve kedisi eksik olmasın. ’’
- Sultan Bayezid-i Veli

6 Ocak 1950’de Sahaflar, 1894 depreminden sonraki ikinci felaketleri olan büyük bir yangın yaşamışlardır. Yangın sonucunda 20 dükkan yanmış, nice basma ve yazma eserleri kül etmiştir. Dönemin Vali ve Belediye Başkanı Ord.Prof.Dr.Fahrettin Kerim Gökyay yangının çıktığı gece yarısı, yangın yerini inceledikten sonra mağdur esnafa modern bir çarşı yapılacağı sözünü vermiştir. Yangından zarar gören ve görmeyen tüm dükkanlar yıkılarak bölge kamulaştırılmış ve Sahaflık yapan esnaflar geçici olarak Beyazıt Camii avlusunda iskan edilmişlerdir.

Yeniden kurulan Sahaflar Çarşısı; 3 Ekim 1952 tarihinde törenle hizmete açılmıştır. Yeni Çarşı, 12’si iki katlı olmak üzere 22 dükkan, 1 müzayede salonu, 1 çay ocağı, kadınlar ve erkekler için hela şeklinde inşa edilmiştir.

“Hakkaklar Çarşısı” ismi de İl Genel Meclisi kararıyla Sahaflar Çarşısı olarak değiştirilmiştir (15 Kasım 1952). Çarşının açılışına Vali ve Belediye Başkanı Ord.Prof.Dr Fahrettin Kerim Gökyay katılmış ve açılış konuşmasını bizzat yapmıştır. Açılışa gelenler arasında İstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri, yazarlar, şairler, basın mensupları ve hatta açılışı duyan tüm kitap severler katılmış, açılış büyük bir ilgi ve coşkuyla kutlanmıştır.

ÇARŞIYA AİT FOTOĞRAF ARŞİVİ